Tıp literatüründe Amyotrofik Lateral Skleroz olarak geçen ALS, beyin ve omurilikte bulunan istemli kas hareketlerinden sorumlu sinir hücrelerinin hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. ALS merkezi sinir sisteminin bir parçası olan motor nöronların aşamalı kaybına neden olan nadir bir nörodejeneratif hastalıktır. Motor nöronlar, beyinden kaslara sinyaller gönderen sinir hücreleridir.

ALS hastalığı ilerleyicidir ve belirtiler zamanla kötüleşme eğilimi gösterir. Hastalığın ilerleyişini durdurmak ya da tam tedavi sağlamak konusunda araştırmalar devam etmekle birlikte herhangi bir tedavi seçeneği yoktur. ALS genellikle 40-60 yaş arasında ve ağırlıkla erkeklerde görülür. 65 yaşından sonra ise hem kadın hem erkeklerde eşit oranda rastlanmaktadır. Ancak tüm yaş gruplarında görülebilme ihtimali olan bir hastalıktır.

ALS BELİRTİLERİ NELERDİR?

ALS vakalarının %5 ila %10’unda kalıtım yolu ile aktarılırken gen mutasyonu, kimyasal dengesizlik, düzensiz bağışıklık ve proteinlerin anormal birikimi hastalığın nedenleri arasındadır. ALS belirtileri kişiden kişiye değişmekle beraber bazı risk gruplarında belirgin özellikleri vardır. Yapılan araştırmalara bakıldığında sigara içenlerin içmeyenlere oranla ALS hastalığına sahip olmaları daha yüksektir. Kimyasallara maruz kalan ve yüksek fiziksel aktivitelere sahip bireylerin de bu risk gruplarının içerisinde yer alma ihtimali yüksektir. Belirtilerin genelde kaslarda güçsüzlük, sertlik ve kramp ile başladığı görülmektedir. Bu kas problemleri kişinin konuşması sırasında ya da yazı yazarken kendisini gösterebilir. Belirtilerin farklılık göstermesi gibi hastalığın ilerleyişi de kişiden kişiye farklılık gösterir.

ALS belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• El ve ayaklarda güçsüzlük, sertlik ve kramp,
• Yürürken tökezleme,
• Halsizlik ve zayıflık
• Kilo kaybı
• Konuşmada bozulma,
• Yutma problemleri,
• Yorgunluk
• Koşma veya yürüme zorluğu
• Yazı yazarken zorlanma
• Eşyaları taşımada güçlük,
• Zor anlama ve telaffuz zorluğu
• Nefes darlığı
• Başı dik tutmada güçlük çekme

ALS TEDAVİSİ

ALS hastalığının ilerleyişini durdurmak mümkün değildir ancak, ilerlemesini yavaşlatmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak çeşitli ilaçlar, fizik tedavi ve rehabilitasyon ile mümkün kılınabilir. Ağrılı kas krampları ve nefes darlığı için ilaçlar kullanılır. Kişinin kas rahatsızlığını hafifletmek, yavaşlatmak, koşma ve yürüme zorluğu için fizik tedavi uygulanır. Beslenme programı, düzenli egzersiz, psikolojik ve sosyal destekte uygulanan tedaviler arasındadır.